ääéñèåøéä äîúåòãú ùì ääúîëøåú äòåìîéú ìñåëø

îàú ã"ø â'åæó îø÷åìä åã"ø ÷ðãøä ãâï ôéøñì
äàãí ä÷ãîåï æëä ìì÷÷ îòè îàåã ãáù. ìôðé ëàìó ùðä äåà ëåðä "äæäá äìáï", åäéä ðçìúí ùì òùéøéí áìáã, åø÷ áîàä äàçøåðä äôê ìîåöø òîîé. äñí äìáï ùì äîàä – ÷ååéí ìãîåúå
îúåê äñôø: äåðàä îúå÷ä - îãåò äîîúé÷éí äîìàëåúééí îñåëðéí ìáøéàåúðå
 
äñåëø äîøåëæ äéçéã ùàìéå äééúä ìàãí ä÷ãîåï âéùä äåà äãáù. àåìí, îç÷ø òì öééãéí-îì÷èéí áòåìí äîåãøðé îìîã ëé öøéëú äãáù äîîåöòú äééúä ùåìéú – ë-2 ÷"â, àå 3 àçåæ îöøéëú ä÷ìåøéåú äëåììú áîùê ùðä ùìîä.
 
ëîä ÷øàè? äæäá äìáï (SXC)
 
öéåøé îòøåú áñôøã îï äàìó äùáéòé ìôðé äñôéøä, îøàéí ëé âéãåì ãáåøéí äçì îå÷ãí ìîãé. äãáù æëä ìäòøëä åìäéìåìéí áîöøéí äòúé÷ä, áéååï åáøåîé, åâéãåì ãáåøéí äéä úòùééä òé÷øéú áîøçáé äàéîôøéä äøåîéú. àåìí äéëåìú ìééöø ñåëø îøåëæ áëîåéåú òöåîåú ìà äééúä ÷ééîú òã ùäåîöà äúäìéê ùì òéáåã ñåëø ä÷ðéí.
 
äæäá äìáï
 
÷ðé äñåëø äí îï äòúé÷éí ùáâéãåìé äç÷ìàåú, ìøàùåðä äí úåøáúå áôôåàä âéðéàä äçãùä ìôðé ë-9,000 ùðä. îùí äí ðôåöå ìäåãå áñáéáåú äùðä 500 ìôðä"ñ åìñéï áñáéáåú äùðä 250 ìôðä"ñ. àåìí áàåúä ú÷åôä äéä æä ñúí ÷ðä îúå÷ – äñåëø äåô÷ îîðå áëîåéåú ÷èðåú òì éãé ìòéñú ä÷ðä åîöéöúå.
 
ø÷ áùðú 500 ìñôéøä äöéâå ääåãéí àú äñåëø äîñçøé, àçøé ùñçèå îä÷ðéí àú äîéõ åäøúéçå àåúå ìâáéùéí. òã ùðú 600 äô÷ú äñåëø ëáø äúôùèä ìî÷åîåú øáéí. áú÷åôú ëéáåùé äàéñìàí áîàä ä-7, ëùäòøáéí ôìùå ìôøñ, äí ìîãå ùí àú ñåã äô÷ú äñåëø. áîàä ä-11, ëùäöìáðéí ôìùå ìùèçé äîåñìîéí, äí âéìå àú äñåëø åì÷çå àåúå òéîí ìàéøåôä ùí äåà äéä ñðñöéä. äáé÷åù ìñåëø éöø âéãåì ãøîèé áîñçø áéï îæøç àéøåôä ìîòøáä.
 
àåìí îëéååï ùééöåø äñåëø äöøéê òáåãú ëôééí øáä îçéøå äéä âáåä. éå÷ø äñåëø äôê àåúå ìîåöø îåúøåú, åìòéúéí ÷øåáåú äåà ëåðä "äæäá äìáï" (îçéø ÷"â ñåëø áìåðãåï áùðú 1319 äéä ëòøëí ùì 100 ãåìø áéîéðå!). ëúåöàä îëê äéä äñåëø îæåï ìòùéøéí áìáã.
 
òáãé äñåëø
 
ìàçø ù÷åìåîáåñ äâéò ìòåìí äçãù, òáøä úòùééú äñåëø îäôê. ëù÷åìåîáåñ äâéò ìàééí ä÷øéáééí äåà ùúì ùí ÷ðé ñåëø ùùâùâå áúðàé äà÷ìéí äðåçéí. áäîùê äåà äùúìè òì àãîåú äéìéãéí åäôê àú äéìéãéí ìòáãéí, ëãé ùéèôçå àú ùãåú ä÷ðéí. àåìí, îøáéú äòáãéí îúå ëúåöàä îîçìåú àéøåôéåú, òáåãú éúø àå îàîõ éúø, åàæ äí äåçìôå áòáãéí ùäåáàå îàôøé÷ä àå áàéøåôéí ùùéøúå áîìàëä æå òì ôé çåæéí.
 
áàîøé÷ä äîåãøðéú ðåèéí ìçùåá ëé îèòé äëåúðä äéå äëåç ùäðéò àú äòáãåú, àê îñîëéí äéñèåøééí îìîãéí ëé ììà òðó äñåëø, äéä äé÷ôå ùì ñçø äòáãéí ÷èï éçñéú. äñåëø åñçø äòáãéí äéå äáñéñ ùì äùåå÷éí äàéøåôééí. äòáãéí äàôøé÷ðéí äéå äâåøí äòé÷øé ùùéðä àú äëìëìä ùì úòùééú äñåëø, åòáãåúí àôùøä àú äôçúú îçéø äñåëø îùååé ùì 100 ãåìø ì÷"â áùðú 1319 ìùååé ùì 6 ãåìø ì÷"â áùðú 1500. ñåó ñåó äéä äñåëø æåì îñôé÷ ìùéîåùå ùì àãí îï äééùåá. áéï äùðéí 1775-1663 äåëôìä öøéëú äñåëø ùì äàðâìéí ôé 20, åëîòè ëì äñåëø äæä éåöø áàîøé÷ä.
 
àú äéøéãä äâãåìä áîçéø äñåëø ñôâå äòáãéí àùø ðçèôå îàôøé÷ä. úåçìú äçééí äîîåöòú ùì òáã ëæä ìàçø ùäâéò ìàéé äåãå äîòøáééí äééúä 10 ùðéí. îùèø äòáåãä äéä àëæøé: áòú ä÷öéø äòáãéí äåëøçå ìòáåã 18 ùòåú, åîðú äîæåï äèéôåñéú ùìäí äééúä ãâ àçã å-9 áððåú.
 
ëøåðé÷ä ùì äúîëøåú òåìîéú
 
áñåó äîàä ä-17 äçìä ìäúòåøø úðåòú äàîðñéôöéä. éçã òí äàéãéàìéñèéí ùáé÷ùå ìäôéõ àú òé÷øåï äçåôù, ðúîëä úðåòä ðúîëä æå âí òì éãé çáøåú ñåëø ùäòñé÷å áäåãå òåáãéí áùëø åáé÷ùå ìäúñéñ àú äöéáåø ðâã îúçøéäï ùäúáññå òì òáåãú òáãéí. äòáãåú áàéé äåãå äîòøáéú áåèìä òì éãé äáøéèéí áùðú 1883, àê áéèåì æä éåùí ø÷ áùðú 1837. áòìéäí ùì îèòé äñåëø òùå ëì ùáéëåìúí ìäçæøú äòáãéí äîùåçøøéí ìòáãåú: äí âáå ùëø ãéøä âáåä ëì ëê ùäòáãéí ìùòáø ìà éëìå ìîöåà ìòöîí î÷åí îâåøéí. äí éöøå çå÷éí ëàìä ùäôøúí äôëä àú äðàùîéí áä ìòáãéí. äí ùøôå ëôøéí ùì òáãéí îùåçøøéí á÷øáú äîèòéí, ëãé ìäçæéø àú äòáãéí ìùìéèúí.
 
áúçéìú äîàä ä-18, áîäìê îìçîåú ðôåìéàåï, äéä æä îöåø ùäôøéã áéï éáùú àéøåôä ìéáåà äñåëø. ðôåìéàåï ùîò òì èëðåìåâéä ùì äô÷ú ñåëø îñì÷ åäëøéæ ëé îàåúä òú ééåöø äñåëø îñì÷. åëê, îâãìé ÷ðé äñåëø òîãå îåì úçøåú òæä åîåì éøéãú îçéøé äñåëø áëì øçáé äòåìí. îàæ äôëå éöøðé ñåëø äñì÷ åéöøðé ñåëø ä÷ðéí ìîúçøéí òæéí.
 
îâãìé ä÷ðéí ùùøãå äéå àìä ùäöìéçå ìîöåà ëåç òáåãä æåì, åìäëðéñ îëåðåú ùäâáéøå àú éòéìåú äééöåø. àéëøéí îäåãå, ñéï åéôï äåáàå ëãé ìòðåú òì äáé÷åù ìëåç äòáåãä. áùì úôåöúï äâãåìä ùì îçìåú ëîå ÷ãçú öäåáä åîìøéä, äéä ùéòåø äúîåúä ùì àéëøéí àìä âáåä ëîå æä ùì äòáãéí äàôøé÷ðéí.
 
éøéãú äîçéøéí âøîä ìòìééä ãøîèéú áöøéëä. áîäìê äîàä ä-19 äåëôìä ùåá äöøéëä áàðâìéä, äôòí ôé 7.5 àåìí äëôìä æå äéðä ëàéï åëàôñ ìòåîú äöøéëä áéîéðå – äëôìä ôé 469 îàæ äîàä ä-18. äòåìí ëåìå îëåø ìñåëø.
 ñôøéí ðìååéí: 
ãìâ ìúåëï îøëæé