äøòìä îîúëåú ëáãåú

îúåê äñôø: ðèåøåôúéä - ëåç äøéôåé äòöîé ùì äâåó

àçã îî÷åøåú äæéäåí äòé÷øééí, äï äîúëåú äëáãåú ùàðå éëåìéí ìäéçùó ìäï ãøê äîæåï, äàååéø, äîéí åòåã. áîç÷ø ùðòøê áãâéîåú ùì 835 éø÷åú òìééí äúâìå á-97% îäéø÷åú æéäåîéí ùì îúëåú ëáãåú, áçøéâä ùì ìîòìä î-39% áëì àçú îäîúëåú ùðáã÷å.

úçú ääâãøä "îúëåú øòéìåú" ðëììéí: òåôøú, ëñôéú, ÷ãîéåí, ðçåùú åàìåîéðéåí. îúëåú àìä ðåèåú ìäöèáø áúåê äîåç, äëìéåú, áìåèú äúéøåàéã, äòåø, äòöîåú, äëáã åãøëé äðùéîä åìôâåò áîòøëú äçéñåï. ëîå ëï äï òìåìåú ìùáù àú äúô÷åã äðåøîìé ùì äâåó. ðîöà ùøåá äîúëåú äëáãåú äðîöàåú áâåó, äâéòå àìéå ëúåöàä îæéäåí ñáéáúé.

ñéîðé ääøòìä äøàùåðééí ò÷á æéäåí îúëåú éëåìéí ìäéåú: çåñø øéëåæ, ëàáé øàù, òééôåú, ëàáé ùøéøéí å÷ùéé òéëåì.

îîöàéí çøéâéí âí áôéøåú åéø÷åú (öéìåí: ISTOCK)

òåôøú äéà àçú îäîúëåú äøòéìåú áéåúø. äéà ðàâøú áîòøëú äòöáéí äîøëæéú, áòöîåú, ááìåèåú åáòåø. î÷åøåú äæéäåí ùì òåôøú äí: ñéâøéåú, öéðåøåú òåôøú, öáòéí, ãá÷éí ìùîùåú, ãì÷, ôçéåú ùúééä, öáòéí ìùéòø, úøåôåú, îé-ùúééä, àãîä åàá÷. äòåôøú ôåâòú áëãåøéåú äãí äàãåîåú, áëìéåú åáîòøëú äòöáéí. øîåú âáåäåú ùì òåôøú îúçáøåú ìñéãï ùáîòøëú äòöáéí åâåøîåú ìäéçìùåú äéëåìú ä÷åâðéèéáéú. ëîå ëï, äï úåôñåú àú î÷åí äàáõ áôòéìåú äàðæéîúéú åâåøîåú ìôòéìåú ìà ðåøîìéú. ëéååï ùáú÷åôú ääøéåï ÷ééîú çùéáåú âáåää ìçéìåó äçåîøéí ùì äñéãï áùìééä, çùéôä ìòåôøú òìåìä ìäùôéò áöåøä îùîòåúéú òì îòáø äñéãï ìùìééä åìôâåò áäúôúçåú äòåáø. áîç÷øéí àçøéí ðîöà, ëé øîåú âáåäåú ùì òåôøú àöì éìãéí, âåøîåú ìôâéòä áîòøëú äçéñåï, ìäöèððåéåú çåæøåú åìäôøòåú ÷ùá åøéëåæ. ëîå ëï ðîöà, ëé çùéôä ìòåôøú éëåìä ìâøåí ìîçìåú ëìéä ùåðåú.

äèéôåì äúæåðúé– áðåñó ìùéèåú äðé÷åé äùåðåú, îåîìõ ìä÷ôéã òì úæåðä äòùéøä áîæåðåú äîëéìéí âåôøéú ëîå ùòåòéú ìáðä, áöì, ùåí, ëøåá, úøã åöðåï. äñéáä ìëê äéà, ùìâåôøéú éù úëåðä ä÷åùøú àìéä àú äòåôøú åîâáéøä àú äôøùúä äçåöä. ëîå ëï, îæåðåú äòùéøéí áñéãï îåîìöéí àó äí, ùëï ñéãï ðåâã äøòìú òåôøú. ãåâîä ìëê éëåìéí ìäéåú îæåðåú òùéøéí áñéãï, ëîå ñåéä, éø÷åú òìééí, ùåîùåí, îåìñä, ù÷ãéí åñøãéðéí.

÷ãîéåí äéà ñåâ ðåñó ùì îúëú ëáãä. äéà ðàâøú áòé÷ø áëìéåú åáëáã åî÷åøåú äæéäåí ùìä äí: ñéâøéåú, öáòé îàëì (öäåá åëúåí), úòùéåú äôìñèé÷ åñåììåú. ä÷ãîéåí ôåâò áîòøëú äçéñåï åîôøéò ìôòéìåú ùì úàé T áãí (ñåâ ùì ëãåøéåú ãí ìáðåú,äðìçîåú áæéäåîéí áúàéí). áîç÷øéí àçãéí äåëç ÷ùø áéï ÷ãîéåí ìáéï äúôúçåú ùì îçìåú àåèåàéîåðéåú (îçìåú áäï äâåó úå÷ó àú òöîå áàîöòåú îòøëú äçéñåï ùìå). âí äàáõ äôåòì áîòøëú äçéñåï åîôòéì îòøëåú àðæéîèéåú øáåú, ðôâò îðåëçåú ä÷ãîéåí. äúñîéðéí ùì äøòìú ÷ãîéåí ÷ùåøéí ìéúø ìçõ-ãí. ðîöà ëé ä÷ãîéåí îùôéò ìøòä òì äëìéåú åâåøí ìòìééä ùì ìçõ-äãí. úñîéðéí ðåñôéí éëåìéí ìäúáèà áàáãï çåù äèòí åäøéç, çåñø úéàáåï åðùéøú ùéòø.

äèéôåì äúæåðúé– ìäøáåú áàëéìú îæåðåú äòùéøéí ááøæì ëîå ùåîùåí îìà, ôéøåú éáùéí, ÷èðéåú, ù÷ãéí àâåæéí åòìéí éøå÷éí, ëéååï ùäáøæì îôøéò ìñôéâú ä÷ãîéåí. áîç÷ø ùðòøê áéôï á÷øá 25 ðùéí áâéìàé 23-20 ðîöà, ëé øîåú ä÷ãîéåí áãîí äéå áéçñ äôåê ìøîåú äáøæì.

àìåîéðéåí äéà îúëú øòéìä äðàâøú áòé÷ø áîåç, áîòøëú äòöáéí äîøëæéú, áòöîåú, áëìéåú åáëáã. î÷åøåú äæéäåí ìàìåîéðéåí äí: ñéøé àìåîéðéåí åñëå"í, ñåúøé çåîöä, ãàåãåøðèéí, ðééø ëñó, àñôéøéï å÷åôñàåú ùéîåøéí.

äàìåîéðéåí îùôéò òì äôøùä îåâáøú ùì äåøîåï ä-P.T.H (Para Thyroid Hormone) áîåç, äâåøí ìäôøùä îåâáøú ùì ñéãï îäòöîåú åôåâò áååéñåú äñéãï áâåó. ëîå ëï, äùôòú äôìåàåø åäîâðæéåí òì àéëåú äòöí òìåìä ìäéôâò, ëúåöàä îðåëçåú ùì àìåîéðéåí. ðîöà ùàìåîéðéåí âí ôåâò áîòøëú äòöáéí äîøëæéú (ðîöà ÷ùø áéï øîåú âáåäåú ùì àìåîéðéåí áîåç åîçìú äàìöäééîø). äúäìéê áå âåøí äàìåîéðéåí ìðæ÷ áâåó àéðå áøåø, àê îç÷øéí îøàéí ëé îúëú æå îòöéîä åîâáéøä àéøåòéí çîöåðéí åãì÷úééí áâåó, òã ìîöá ùì äøñ äø÷îåú – îä ùîñáéø àú äúñîéðéí ùì äøòìú àìåîéðéåí, ðéååï úàé îåç åñðéìéåú, éøéãä áôòéìåú ú÷éðä ùì äëáã åäëìéåú åäôøòåú ùéðä.

äèéôåì äúæåðúé – øöåé ìäòùéø àú äúæåðä áîæåðåú òùéøéí áñéãï åîâðæéåí, äîâáéøéí àú äôøùú äàìåîéðéåí îäâåó. îæåðåú òùéøéí áñéãï éëåìéí ìäéåú: ñåéä, éø÷åú òìééí, ùåîùåí, îåìñä, ù÷ãéí åñøãéðéí åîæåðåú òùéøéí áîâðæéåí éëåìéí ìäéåú: ãåçï, çéèä, ùéáåìú ùåòì, ùåîùåí, ÷èðéåú, ôèøåæéìéä åúàðéí éáùåú.

ëñôéú äéà îúëú øòéìä ðåñôú, äðåèä ìäéàâø áîåç åáîòøëú äòöáéí åéëåìä ìâøåí ìôâéòä ðôùéú ÷ùä, àôéìå ìäôøòåú ôñéëéàèøéåú. î÷åøåú äæéäåí ùì ëñôéú äí: ãâéí îùåîøéí, çéñåðéí ùåðéí, çåîøé äãáøä, úøåôåú îùìùìåú, ãùðéí ëéîééí, çåîøé äáø÷ä åñúéîåú àîìâí, äîëéìåú, áéï äéúø, âí ëñôéú. áîç÷ø ùðòøê á÷øá øåôàé ùéðééí åàçéåú äðçùôéí ìñúéîåú îñåâ æä ðîöà, ëé äí ðçùôå ìøîåú ëñôéú âáåäåú ôé 4 î÷áåöú äáé÷åøú. ëîå ëï, ðîöà ÷ùø áéï ñëéæåôøðéä åäøòìú ëñôéú åëï ëé çùéôä ìàãé ëñôéú áäøéåï,âåøîú ìáòéåú äúôúçåú àöì úéðå÷åú, áòé÷ø áòéåú ðåéøåìåâéåú (òöáéåú).

äëñôéú ðåèä ìäúàãåú åìäéùàó àå ìäéàëì òì-éãé áðé äàãí åâåøîú ìúñîéðéí áîòøëú äòéëåì ëîå áçéìåú åëàáé áèï, úñîéðéí áîòøëú ääôøùä, ðæ÷ ëìééúé åëï úñîéðéí áîòøëú äòöáéí äîøëæéú.

äèéôåì äúæåðúé – øöåé ìäøáåú áîæåðåú äòùéøéí áâåôøéú (äð÷ùøú ìëñôéú åîâáéøä àú äôøùúä äçåöä) ëâåï ùòåòéú ìáðä, áöì, ùåí, ëøåá, úøã åöðåï åëîå ëï îæåðåú äîëéìéí ñìðéåí,äîôçéú øòéìåú ùì ëñôéú åòåæø ìúäìéëé ðé÷åé äâåó, ëâåï ãâðéí îìàéí, àâåæé áøæéì, ãâéí, éø÷åú èøééí åîåöøé áùø.

ðçåùú äéà îúëú äðçåöä ìðå áëîåéåú ÷èðåú ìùí ÷ìéèú äáøæì, ðéöåìå åéòéìåúå, áòé÷ø áúäìéëé äðùéîä. àåìí äéà ðàâøú áëáã, áëìéåú, áîåç åáòéðééí åòìåìä ìäéåú øòéìä, ëùäçùéôä àìéä îúøçùú áúàåðåú òáåãä ùåðåú åáæéäåí ñáéáúé. î÷åøåú äæéäåí éëåìéí ìäéåú: öéðåøåú îéí, àìëåäåì, çåîøé äãáøä, ñéøé ðçåùú, ôøîððè ìùéòø åîàëìéí îùåîøéí.

øòéìåú äðçåùú îâáéøä àú äñèøñ äçéîöåðé, àú äðæ÷ ìúàéí åàú äùéðåééí äðéååðééí áîòøëú äòöáéí, äîúøçùéí ëúåöàä îçùéôä ìçîöï. òì äñèøñ äçéîöåðé àçøàéí çåîøéí äð÷øàéí "øãé÷ìéí çåôùééí". ëîå ùöééðúé ÷åãí, çì÷ îäðæ÷éí ùì øòéìåú äðçåùú äí áîòøëú äòöáéí, îä ùâåøí ìúñîéðéí ëîå ðãåãé-ùéðä åäéôøà÷èéáéåú. äøòìú ðçåùú éëåìä ìäúáèà áöåøú îçìú åéìñåï (îçìä úåøùúéú àùø ðâøîú ëúåöàä îçåñø éëåìú ìäôøéù òåãôé ðçåùú). äúñîéðéí äàåôééðéí äí áãøê-ëìì øòã, ÷ùéçåú àéáøéí åäôøòåú ãéáåø. ëéååï ù÷ééîú âí ôâéòä áñôéâú äàáõ, çì÷ îäèéôåì áîçìú åéìñåï, äåà îúï úåñôé àáõ.

äèéôåì äúæåðúé– ëãàé ìäåñéó ìúôøéè îæåðåú äòùéøéí áâåôøéú ëîå ùòåòéú ìáðä, áöì, ùåí, ëøåá, úøã åöðåï, äîåðòéí àú ôâéòú äðçåùú áôòéìåúå ùì äàðæéí SOD (Super Oxide Dismutase), ùäåà ðåâã çîöåï åôåòì ëðâã äñèøñ äçéîöåðé. çåîöú äàîéðå öéñèàéï, äîëéìä âåôøéú åäîéåöøú âí òì-éãé âåó äàãí, îôçéúä àú øòéìåú äðçåùú áëáã. éù ìäúçùá áëê ùòåãó ðçåùú ôåâò áéëåìú äâåó ìðöì çìáåðéí äîëéìéí âåôøéú ìðé÷åé äøòìéí åìëï çåîöåú àîéðéåú äîëéìåú âåôøéú, éëåìåú ìòæåø áî÷øä ùì äøòìú ðçåùú.